امروزه دستگاه‌ها و تجهیزات متعدد و متنوعی برای علم پزشکی ساخته شده‌اند که باعث بهبود عملکرد اعضای بدن می‌شوند. برخی از این تجهیزات می‌توانند حیات انسان را نیز نجات دهند؛ از همین رو کاربرد فوق‌العاده حساسی دارند و وجود آن‌ها در انواع بیمارستان‌ها و آمبولانس‌های مجهز، کاملا الزامی است. یکی از این دستگاه‌ها دفیبریلاتور یا الکتروشوک اتوماتیک است.

طبق آمار منتشرشده روزانه تعداد زیادی، بر اثر حمله‌ها قلبی و عدم رسیدگی به‌موقع، جان خود را از دست می‌دهند. وجود دستگاه دفیبریلاتور در آمبولانس‌ها و مراکز درمانی تا حد زیادی می‌تواند برای نجات بیمارانی که سکته قلبی کرده‌اند، کمک‌کننده باشد.

دفیبریلاتور چیست؟

به‌ صورت کلی ضربان یک قلب نرمال باید بین 60 تا 80 عدد در دقیقه باشد. در این صورت، قلب می‌تواند خون مورد نیاز تمام ارگان‌های بدن را به سادگی تأمین کند. برخی از مواقع این ضربان بدون هیچ‌گونه علائم و دلیل خاص، افزایش پیدا کرده و حتی ممکن است تا 300 تا در یک دقیقه نیز بالا برود. در این حالت، در واقع قلب به جای پمپاژ خون، ارتعاش می‌کند که ناشی از اختلالات الکتریکی در قلب است. در چنین موقعیتی خون پمپاژ نشده و افت فشار، کاهش اکسیژن و آسیب ماهیچه قلبی برای فرد ایجاد می‌شود. در صورتی که هیچ‌گونه اقدام درمانی انجام نشود، احتمال مرگ نابه‌هنگام نیز برای بیماران وجود دارد. پس در این موقعیت باید به هر طریقی تلاش شود تا ضربان قلب دوباره به حالت منظم خود بازگردد.

دستگاه دفیبریلاتور، الکتروشوک یا اصطلاحا AED می‌تواند این بی‌نظمی ضربان قلب را اصلاح کرده و خطر را از افرادی که سکته قلبی دارند دور نگه دارد. در واقع، شوک تولیدشده توسط این دستگاه، نجات‌دهنده فردی است که به صورت ناگهانی سکته قلبی داشته است. از طریق این دستگاه ضربان قلب به حالت عادی خود بازمی‌گردد و عضلات آن از حالت انقباض شدید خارج می‌شوند. دستگاه دفیبریلاتور در انواع مراکز درمانی به ویژه بیمارستان‌ها و بخش مراقبت‌های ویژه وجود دارد. از مدل پرتابل این دستگاه در تجهیز آمبولانس‌ها نیز استفاده می‌شود تا در صورت نیاز هنگام رساندن بیمار به مراکز درمانی، از آن استفاده شده و برای نجات جان بیمار اقدام شود.

برای سفارش خرید انواع دفیبریلاتورهای ثابت و اتوماتیک کلیک کنید.

کاربرد دفیبریلاتور چیست؟

حال که به ‌صورت کامل با دستگاه دفیبریلاتور (دستگاه الکتروشوک) آشنا شدیم، لازم است تا اطلاعاتی درباره کاربرد آن نیز داشته باشیم. همان‌طور که می‌دانید از دستگاه الکتروشوک برای تنظیم ضربان قلب منظم و تاکی کاردی استفاده می‌شود. پس یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این دستگاه برای مقابله با سکته قلبی است. با استفاده به‌موقع و صحیح از این دستگاه می‌توان قلب را به ضربان قبلی بازگرداند و از تلفات احتمالی آتی آن تا حد زیادی جلوگیری کرد. طبق تجربه و آمار منتشرشده، نجات جان افراد بعد از سکته قلبی از طریق ماساژ قلبی، کمتر از 5 درصد است؛ در صورتی که با در اختیار داشتن یک دستگاه الکتروشوک و استفاده به‌موقع از آن، تا 50 درصد احتمال نجات جان بیمار وجود دارد.

همین امر باعث توصیه به تجهیز اماکن شلوغ و پرتردد و همچنین تمام آمبولانس‌ها به این دستگاه شده است. از دیگر کاربردهای این دستگاه که باز هم مربوط به ضربان قلب بوده، می‌توان به جلوگیری از ایست قلبی اشاره کرد. وجود دستگاه دفیبریلاتور در آمبولانس کمک می‌کند تا از ایست قلبی مجروحان تصادفی یا سایر بیماران جلوگیری شده و ضربان قلب آن‌ها تا رسیدن به مراکز درمانی و بیمارستان‌های مجهز، تنظیم شود. همچنین با کمک این دستگاه می‌توان به احیای این افراد پرداخت. در چنین حالاتی ممکن است به علت عدم وجود دفیبریلاتور در آمبولانس‌ها، افراد حادثه‌دیده، به ‌راحتی جان خود را از دست بدهند.

اصول استفاده و نگهداری از دستگاه دفیبریلاتور

دستگاه دفیبریلاتور نیز مانند سایر دستگاه‌های پزشکی، اصول نگهداری و استفاده مخصوص به خود را دارد که تکنسین‌ها باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند. در صورت عدم رعایت این اصول، ممکن است آسیب جدی به فرد و یا دستگاه وارد شود. در این قسمت به چند نمونه از اساسی‌ترین اصول در این زمینه می‌پردازیم البته لازم به ذکر است استفاده از این دستگاه تنها توسط افراد آموزش دیده و صلاحیت دار و تکنسین های فوریت های پزشکی مجاز می باشد:

• دستگاه الکتروشوک باید در دمای مناسب و به ‌دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرد.
• این دستگاه باید از انواع مواد شیمیایی به دور باشد و از افتادن و وارد شدن آسیب‌های فیزیکی نیز جلوگیری شود.
• پس از هر بار استفاده لازم است تا ژل روی الکترودها به ‌صورت کامل پاک شوند تا ایجاد رسوب نکنند.
• برای پاک کردن ژل خشک‌شده، به هیچ عنوان نباید از وسیله‌های نوک‌تیز استفاده کرد.
• تمیز کردن دستگاه الکتروشوک تنها با پارچه تمیز و محلول پاک‌کننده مناسب امکان‌پذیر است.
• بعد از اتمام ضدعفونی کردن، دستگاه باید به ‌صورت کامل خشک شود تا خطر آتش‌سوزی به دنبال نداشته باشد.
• پس از هر بار استفاده لازم است تا باتری دستگاه به ‌صورت کامل شارژ شود؛
• بعد از حداقل دو سال استفاده، باید برای تعویض باتری اقدام شود.
• تکنسین دستگاه هنگام استفاده باید از دستکش لاتکس استفاده کند تا اثر شوک هنگام تماس با بیمار کمتر شود.
• هنگام استفاده از دستگاه دفیبریلاتور باید حتما جریان اکسیژن قطع شود.
• دستگاه حداقل یک بار باید توسط یک فرد متخصص کالیبره شود.
• دفیبریلاسیون به هیچ عنوان نباید به‌تنهایی انجام شود؛ لازم است فرد دومی نیز حضور داشته باشد تا در صورت نیاز عملیات CPR را به‌موقع انجام دهد.

جمع‌بندی

امروزه در علم پزشکی دستگاه‌ها و تجهیزات مختلفی ساخته‌شده‌اند که می‌توانند زندگی افراد را نجات دهند. یکی از این دستگاه‌ها، الکتروشوک یا دفیبریلاتور است. دستگاه دفیبریلاتور می‌تواند ضربان قلب فرد را تنظیم کند. از این دستگاه برای بیمارانی که سکته قلبی پشت سر گذاشته‌اند، احیای افراد آسیب‌دیده در حادثه‌های مختلف، جلوگیری از ایست قلبی و ... استفاده می‌شود. الکتروشوک در انواع مراکز درمانی و به‌خصوص بخش‌های مراقبت ویژه و همچنین آمبولانس‌ها وجود داشته و در موارد ذکرشده برای نجات جان بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در قسمت‌های قبلی به ‌صورت کامل به تعریف این دستگاه، موارد کاربرد و همچنین اصول و قواعد اساسی استفاده و نگهداری از آن پرداختیم.