آمبوبگ Bag valve mask یکی از ابزارهای حیاتی در حوزه پزشکی است که در شرایط اضطراری و نیاز به تنفس مصنوعی به کار می‌رود. این وسیله که ابتدا توسط دکتر هنینگ روبن اختراع شد، امکان تزریق هوا به ریه‌های بیمار را فراهم کرده و در مواردی نظیر غرق شدن، ایست قلبی، تنگی نفس در اطفال و حالات اضطراری دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این راهنما از رمزآسا، به معرفی و نحوه عملکرد آمبوبگ خواهیم پرداخت و همچنین انواع آمبوبگ، نکات کاربردی و نحوه ضدعفونی کردن پس از استفاده را مورد بررسی قرار خواهیم داد. آشنایی با این اطلاعات مهم به پرسنل اورژانس و متخصصین حوزه پزشکی کمک می‌کند تا از این ابزار به بهترین شکل و با رعایت استانداردها و به صورت اصولی استفاده کرده و ایمنی بیماران را تضمین نمایند.
آمبوبگ چیست؟
آمبوبگ یا کیسه‌های ماسک هوا، اختراعی است که توسط دکتر هنینگ روبن، یک دکتر بیهوشی دانمارکی، در سال 1954 به منظور رفع مشکلات ضعف در اکسیژن رسانی به بیماران تا رسیدن به بیمارستان، ابداع شد. این کیسه، که از چارچوب پره‌های دوچرخه ساخته شده بود، پس از هر بار فشرده سازی، به شکل اولیه خود بازمی‌گشت و به طور خودکار با هوای تازه پر می‌شد. دریچه باد کننده بدون تنفس مجدد به اپراتور این امکان را می‌داد تا ماسک را روی بینی و دهان بیمار حفظ کرده و در عین حال از تنفس مجدد دی‌اکسید کربن بازدم شده توسط بیمار جلوگیری می‌کرد.
شرکت آزمایشگاه تستا در سال 1957 نخستین کیسه‌های آمبو را تولید کرد و بعدها نام خود را به Ambu International تغییر داد. این آمبوبگ‌ها با پیشرفت علم به یکی از تجهیزات ضروری و استاندارد در زمینه آمبولانس، اورژانس بیمارستان و اتاق عمل بیمار تبدیل شدند.
برای مشاهده و سفارش خرید انواع تجهیزات آمبولانس و اورژانس کلیک کنید!
نحوه عملکرد آمبوبگ
آمبوبگ یا کیسه‌های ماسک هوا به صورت زیر عمل می‌کنند:
- قرار دادن ماسک: ماسک آمبوبگ روی صورت بیمارو در مسیر مجرای تنفسی یا دهان بیمار قرار می‌گیرد.
- پمپ کردن کیسه: با فشردن کیسه آمبوبگ توسط اپراتور، هوا به داخل ریه فرد وارد می‌شود.
- شیر یک طرفه: کیسه آمبوبگ دارای یک شیر یک طرفه است. این شیر، باعث پر شدن خودکار کیسه به هنگام قطع فشار دست و بازگشت به فرم اصلی خود می‌شود.
- تنظیم سرعت فشرده‌سازی و باد کردن مجدد: با توجه به وضعیت بیمار، اپراتور می‌تواند سرعت فشرده‌سازی و باد کردن مجدد کیسه را با دست تنظیم کند. این ویژگی به خصوص در زمان تأمین اکسیژن در احیای بیمارانی که نمی‌توانند به طور طبیعی تنفس کنند، مفید است.
- دریچه Valve: وجود دریچه در آمبوبگ از ورود فشار هوای بیشتر به سیستم تنفسی بیمار جلوگیری می‌کند.
- استفاده از لارنگوسکوپ برای لوله‌گذاری: برای اطمینان از ورود مستقیم هوا به ریه بیمار از لارنگوسکوپ (ابزار بررسی حنجره و باز کردن راه لوله‌گذاری) برای لوله‌گذاری استفاده می‌شود. این لوله‌گذاری باعث تنفس صحیح شده و از ورود هوا به معده جلوگیری می‌کند.
انواع آمبوبگ
آمبوبگ‌ها بر اساس چهار عامل مختلف، یعنی اندازه و سایز، جنس مواد تشکیل دهنده، حجم کیسه و برند تولیدکننده، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
-
اندازه و سایز:
آمبوبگ‌ها به سه دسته بر اساس اندازه و سایز تقسیم می‌شوند:
- مدل بزرگسالان
- مدل کودکان
- مدل نوزادان
-
جنس مواد تشکیل دهنده:
کیسه یک بار مصرف آمبو از SEBS (استایرن اتیلن بوتیلن استایرن) ساخته شده که از جنس پلاستیکی PVC ایمن‌تر است. کیسه‌های قابل شستشو و استفاده مجدد از لاستیک سیلیکون ساخته شده‌اند و 100٪ فاقد لاتکس می‌باشند. این کیسه‌ها دارای قابلیت اتوکلاو شدن به مدت 15 دقیقه هستند.
-
برند تولیدکننده:
انواع آمبوبگ‌ها ساختار و عملکرد مشابهی دارند، اما دارای طراحی‌های متنوعی بر اساس برند تولیدکننده هستند.
-
حجم مخزن یا کیسه:
آمبوبگ‌ها با حجم‌های مختلفی از 500، 600، 1500 تا 2000 سی سی در بازار عرضه می‌شوند.
استفاده از آمبوبگ در شرایط اضطراری
آمبوبگ در شرایط اضطراری به عنوان جایگزین تنفس دهان به دهان برای بیمارانی که قادر به تنفس عادی نیستند، استفاده می‌شود. این شرایط اضطراری ممکن است شامل مواردی مانند غرق شدن، ایست قلبی، تنگی نفس در اطفال یا سنکوپ ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر باشد.
استفاده از آمبوبگ، به خصوص در موارد فوریت تنفسی، امکان تأمین اکسیژن برای بیمار را فراهم می‌کند. نحوه استفاده از آمبوبگ بسیار تخصصی و پیچیده است و برای اجرای صحیح نیاز به آموزش و تمرین عملی دارد. این آموزش تنها به پرسنل اورژانس و متخصصان پزشکی ارائه می‌شود تا در صورت ناوارد بودن به هنگام استفاده، احتمال وقوع آسیب دیدگی یا حتی مرگ کاهش یابد.
در حین استفاده از آمبوبگ، برخی از آسیب‌های احتمالی عبارتند از آسیب به گلو، کاهش میزان اکسیژن ورودی به بیمار و یا وارد شدن هوا به معده. این موارد نشان‌دهنده اهمیت دقت و حرفه‌ای بودن در استفاده از این وسیله جهت احیاء بیماران می‌باشد. استفاده از آمبوبگ در برخی از موارد دشوار است؛ برای مثال، نجات افراد با مشکلات جسمی مانند چاقی بسیار، فقدان دندان در دهان، لاغری زیاد، ریش و سیبیل در صورت و خرو پف زیاد به دلیل دشواری در باز کردن راه هوایی.
نکات مهم در هنگام استفاده از آمبوبگ
در هنگام استفاده از آمبوبگ در شرایط اضطراری، لازم است نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- اتصال کیسه، ماسک و لوله اکسیژن: ابتدا، کیسه (یا مخزن اکسیژن)، ماسک و لوله اکسیژن را به BVM وصل کنید.
- استفاده از مکمل راه هوایی: برای جلوگیری از مسدود شدن مجاری تنفسی توسط زبان، از مکمل راه هوایی مانند بلوک گلوت یا بایت بلوک استفاده کنید. این اقدام به جلوگیری از ورود هوا به سمت معده یا مری کمک می‌کند.
- قرار گیری بیمار و قرار دادن ماسک: اگر بیمار روی زمین خوابیده است، در پشت و بالای سر بیمار قرار گرفته و سپس ماسک را روی صورت بیمار قرار دهید و آن را محکم روی بینی و دهان نگه دارید. این کار بهتر است با کمک دو نفر صورت بگیرد؛ یک نفر ماسک را در جای خود ثابت نگه داشته و فرد دیگر کیسه را فشار دهد.
- قرار دادن چانه به سمت بالا: برای قرار گیری کامل ماسک بر روی صورت، چانه را به سمت بالا بکشید (به جای اینکه پیشانی را به سمت پایین فشار دهید) تا راه هوایی باز بماند. کیسه را فشار دهید تا زمانی که قفسه سینه به دلیل پر شدن ریه‌ها بلند شود.
- تنظیم تعداد فشارها: تعداد فشارهای آمبوبگ شش ثانیه طول می‌کشد و در کل تقریباً 10 تا 12 بار در دقیقه بر روی بزرگسالان و 12 تا 20 بار در خردسالان محاسبه می‌شود. در صورت استفاده از تراشه، تعداد فشارها برای همه گروه‌های سنی باید بیشتر از 8 تا 10 تنفس نباشد.
- استفاده از لوله تراشه: پس از جاگذاری لوله تراشه، ماسک را از کیسه جدا کنید و دهانه کیسه را به روی لوله تراشه متصل کنید. سپس با فشار دادن کیسه، به احیای تنفس ادامه دهید.
- توجه به حالت ماسک: هنگام فشار دادن کیسه، ماسک آمبوبگ باید در حالت صحیح خود قرار بگیرد و بالا رفتن قفسه سینه قابل مشاهده باشد تا هوا به اندازه کافی وارد ریه فرد شود. از فشار دادن سریع کیسه و تهویه زیاد برای بیمار خودداری کنید.
- استفاده از انواع آمبوبگ: از دو روش استفاده از انواع آمبوبگ می‌توان به بکارگیری آمبوبگ متصل به سیلندر اکسیژن و یا استفاده از آمبوبگ بدون اتصال به کپسول اکسیژن اشاره کرد که بهتر است با توجه به نوع موجود، دستورالعمل استفاده را دنبال کنید.
- تنظیم میزان اکسیژن: میزان اکسیژن تولید شده توسط انواع آمبوبگ بستگی به اندازه کیسه (آمبوبگ بزرگسال، کودک یا نوزاد)، اتصال یا عدم اتصال کیسه آمبو به مخزن اکسیژن، اندازه و یا شدت جریان اکسیژن خروجی از کپسول در زمان اتصال کیسه آمبو به مخزن اکسیژن دارد.
- استفاده از لوله اتصال سیلندر: در هنگام استفاده از انواع آمبوبگ همراه با کپسول اکسیژن، لوله اتصال سیلندر را به دریچه کیسه آمبو متصل کرده و سپس میزان شدت جریان اکسیژن را با توجه به شرایط بیمار تنظیم نمایید.
ضد عفونی کردن آمبوبگ پس از استفاده
پس از استفاده از آمبوبگ، ضرورت ضدعفونی کردن آن به منظور حفظ بهداشت و پیشگیری از انتقال عفونت‌ها و بیماری‌ها وجود دارد. برای ضدعفونی کردن آمبوبگ، مراحل زیر را دنبال کنید:
- تخلیه و تمیز کردن
ابتدا، کیسه و ماسک آمبوبگ را از دستگاه جدا کنید. سپس هوا را از کیسه خارج کرده و مطمئن شوید که هیچ اثری از مواد دیگر باقی نمانده باشد.
- تمیزکاری سطوح
سطوح آمبوبگ را با یک پارچه یا دستمال مرطوب تمیز کنید تا هر آلودگی یا مایع باقی‌مانده از قبل حذف شود.
- ضدعفونی با محلول معتبر
از محلول ضدعفونی معتبر و مناسب برای ابزارهای پزشکی استفاده کنید. معمولاً محلول‌های مبتنی بر الکل یا کلرهکسیدین برای این منظور مناسب هستند. آمبوبگ را به دقت با این محلول تمیز و سپس خشک کنید.
- تهویه
پس از ضدعفونی کردن، آمبوبگ را در محیطی خشک و دارای تهویه قرار دهید.
- نگهداری در شرایط بهداشتی
آمبوبگ را در شرایط بهداشتی نگهداری کنید و از تماس با سطوح آلوده یا ابزارهای غیرضروری جلوگیری کنید.
توجه: هرگز از مواد شیمیایی قوی یا محلول‌هایی که ممکن است باعث خرابی یا آسیب به آمبوبگ شوند، استفاده نکنید. همچنین، همواره به دستورالعمل تولیدکننده آمبوبگ و محلول ضدعفونی مورد استفاده توجه کنید. در پایان اگر سوالی داشتید، آن را در قسمت نظرات با کارشناسان ما در رمزآسا درمیان بگذارید؛ ما به سوالات شما پاسخ می‌دهیم.